Thời gian gần đây, những câu chuyện được nông dân trồng mít đại trà quan tâm xoay quanh việc giá mít Thái liên tục giảm, hiện đang ở mức thấp chưa từng có. Theo một số người thu mua, giá mít giảm mạnh là vì hiện cây trồng này đang vào chính vụ, sản lượng thu hoạch lớn khi thị trường xuất khẩu tạm dừng do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Bên cạnh đó, giống mít từng được xem là cây trông thoát nghèo của nhiều hộ gia đình thì nay lại khiến nhiều gia đình khốn đốn do người nông dân mở rộng diện tích trồng quá nhiều khiến cung vượt cầu.
Nguyên nhân giá mít giảm sâu
Cung vượt cầu
Cụ thể, giá mít Thái bán tại vườn hiện chỉ còn từ 3.000 – 4.000 đồng/kg. Mít lá bàng chỉ còn từ 1.000 – 2.000 đồng/kg. Tuy nhiên, nguyên nhân sâu xa là vài năm trở lại đây, diện tích mít tăng quá nhanh. Trong khi thị trường tiêu thụ mặt hàng này lại phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc nên đầu ra bấp bênh.
Ông Nguyễn Lâm Viên – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vinamit, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nông nghiệp trang trại nông thôn Việt Nam, cho rằng, gần đây Việt Nam gia tăng diện tích mít quá nhanh. Không chỉ ở miền Tây mà cả miền Đông, Tây Nguyên cũng trồng nhiều mít. Trong khi tiêu thụ phụ thuộc Trung Quốc.
Trong khi đó, mùa hè tại Trung Quốc cũng có nhiều loại trái cây nên nhu cầu nhập khẩu mít giảm đi. Vinamit đang xúc tiến xuất khẩu sang EU nhưng bị vướng thời gian vận chuyển quá dài. Do đó, bà con nên cân nhắc việc mở rộng diện tích trồng mít khi thị trường chưa mở rộng kịp.
Đầu ra chưa ổn định
Có góc nhìn khác, ông Nguyễn Thế Hưng – Giám đốc Công ty TNHH Thương mại sản xuất mít sấy Hưng Phát (xã Bình Lộc, TP.Long Khánh, Đồng Nai) cho rằng, trái mít có nhiều lợi thế hơn hẳn các mặt hàng trái cây tươi khác vì đã được đưa vào chế biến.
Mít là loại cây trồng đặc trưng của vùng nhiệt đới. Nên không phải nước nào cũng trồng được phổ biến như ở nước ta. Tiềm năng xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ mít còn rất lớn. Vì rất giàu dinh dưỡng, được cả thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng.
Tuy nhiên, doanh nghiệp chế biến cần có nguồn nguyên liệu chất lượng tốt với giá ổn định. Nhất là bà con nông dân, không nên chạy theo phong trào trồng mít ồ ạt. Với kỳ vọng sẽ đạt lợi nhuận khủng mà nên tham gia chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ. Chế biến để có đầu ra ổn định, bền vững.
Ảnh hưởng dịch bệnh
Từ đầu vụ đến nay, anh Phan Văn Sáu (thôn 6, xã Ea Bhốc, huyện Cư Kuin, Đắk Lắk) chỉ mới bán được 1 tạ mít Thái thu về 500.000 đồng. Hàng tấn mít còn lại, anh Sáu không thể bán cho ai nên cứ hái dần về cho gia súc ăn.
Nhưng với việc giá tụt liên tục đã khiến rất nhiều nông dân bị ảnh hưởng. Với tình hình dịch bệnh như hiện nay, đầu ra của mít Thái vẫn hết sức khó lường. Theo phân tích của ông Vũ Đức Côn, Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Đắk Lắk, nguyên nhân khiến giá mít Thái giảm là do cung vượt cầu. Do thấy lợi nhuận lớn nên nông dân nhiều địa phương đã ồ ạt trồng mít Thái dẫn đến nguồn cung quá nhiều.
Mít đang chính vụ
Mặc khác, thời điểm này tại các vùng miền Tây, Đông Nam bộ, mít Thái cũng đang vào chính vụ. Việc này đã dẫn đến tình trạng nguồn cung cao quá ngưỡng. Bên cạnh đó, do diễn biến dịch bệnh phức tạp, việc xuất khẩu cũng bị ảnh hưởng do đó giá mít Thái trên thị trường giảm sâu.
Tuy nhiên, theo ông Côn, về lâu dài cây mít Thái vẫn là cây có lợi thế. Đây là 1 trong 9 loại quả của Việt Nam được xuất chính ngạch sang Trung Quốc. Do đó, nông dân không nên thấy giá thấp mà chặt bỏ, hoặc không chăm sóc. Tuy nhiên, nông dân cũng không nên mở rộng diện tích quá mạnh.
Hệ luỵ đã được cảnh báo trước
Trao đổi với phóng viên Báo NTNN, ông Lê Thanh Tùng – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) khẳng định, giá mít Thái giảm mạnh thời gian gần đây một phần do diện tích trồng mít tăng quá nhanh. Sản lượng tăng cao, một phần do tiêu thụ khó khăn vì dịch Covid-19. Nhưng sự biến động của thị trường là chuyện thường xuyên xảy ra. Ngay cả những nước có nền sản xuất tiên tiến, hiện đại hơn cũng không tránh được.
Tuy nhiên, đây không phải là chuyện mới. Thực tế chúng ta đã cảnh báo hệ lụy này từ 2-3 năm trước. Đó là hậu quả mà ai cũng có thể nhìn thấy được. Không riêng gì với cây mít, mà bất cứ loài cây – con gì khi nuôi trồng ồ ạt. Tăng diện tích mất kiểm soát. Trong khi thị trường không mở rộng kịp thì giá giảm là điều khó tránh.
“Điều chúng ta cần làm hiện nay là tăng cường sản phẩm chế biến, sản phẩm chuyên sâu – đó là lĩnh vực từ trước tới nay ít được quan tâm đầu tư. Việc này phải có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của các doanh nghiệp” – ông Tùng nói.